کیست هیداتید چیست؟

متاسفانه طیف وسیعی از بیماری مشترک بین انسان و حیوانات وجود دارد که ما باید تمامی الزامات بهداشتی را رعایت کنیم تا گرفتار بیماری مشترک بین انسان و حیوانات نشویم.

بیماری انگلی و مشترک بین انسان و دام که توسط نوزاد یک انگل روده سگ در انسان و دام ایجاد می شود. کرم بالغ در روده سگ و نوزاد در بدن انسان و حیوانات اهلی (نشخوارکنندگان) زندگی می کند. عامل ایجاد بیماری مرحله نوزادی انگل اکینوکوس گرانولوزوس است.

یک سگ ماده 7 ساله نژاد اکیتا با علائم بی حالی و بی اشتهایی و همچنین ترشح از ناحیه واژن به بیمارستان دامپزشکی هامون ارجاع داده شد. سپس با معاینات لازمه، گرفتن آزمایش خون، انجام سونوگرافی و... تشخیص داده شد که این سگ زیبا متاسفانه دچار عفونت رحم (پیومتر) میباشد. پیومتر یک بیماری عفونی رحم است که میتواند باعث به خطر افتادن جان حیوان شود و باید اقدامات درمانی سریعا صورت گیرد. سپس توسط دکتر جراح، دکتر پیمان نوبخت به صورت اورژانسی رحم و تخمدان برداشته شد. و همانطور که در عکس مشاهده میکنید متاسفانه رحم دچار کیست هیداتید میباشد.

کیست هیداتید یک نوع آلودگی انگلی است که از طریق کرمی به نام اکینوکوکوس (Echinococcus) ایجاد می‌شود و موجب بروز آسیب در کبد، ریه و سایر اندام‌های بدن می‌شود. فردی که به کیست هیداتید مبتلا می‌شود، معمولا عوارض شدیدی را تجربه می‌کند و کیست‌هایی در بدن او ایجاد می‌شوند که باید هر چه سریع‌تر درمان شوند.

بیماری کیست هیداتید (اکینوکوکوزیس کیستی) معمولاً در ابتدا علائمی به همراه ندارد و دوره بی علامتی ممکن است ماهها تا بیش یک سال نیز به طول بینجامد. انگل در بدن انسان ضایعات کیستی ایجاد میکند. بروز علائم و نشانگان به محل و اندازهٔ کیست‌ها بستگی دارند. در ۶۰ تا ۷۰ درصد موارد انگل کبد را درگیر میکند، اما می‌تواند در دیگر بخش‌های بدن مانند شش‌ها ، مغز و تقریبا هر ارگان دیگر بدن نیز دیده شود.

چرخه زندگی انگل معمولا بین سگ و سایر گوشتخواران و گوسفند و بز و گاو و شتر و سایر علفخواران وحشی در جریان است. انسان بصورت تصادفی همانند دام ها به این بیماری دچار میشود. این بیماری با خوردن آب یا مواد غذایی و سبزیجات که آلوده به تخم‌های این انگل باشد یا از طریق تماس با حیوانات آلوده به این انگل منتقل می‌گردد. تخم‌های این انگل در مدفوع حیوانات گوشت‌خوار مانند سگ، گرگ، شغال، کفتار و روباه یافت می‌شود که به مرحله کرم بالغ این انگل آلوده‌اند. این جانوران زمانی به انگل آلوده می‌شوند که امعا و احشای علفخواران آلوده به کیست هیداتید را بخورند. این علفخوار می‌تواند گوسفند، بز، گاو، شتر، خوک یا سایر علفخواران وحشی باشد.

تشخیص بیماری معمولاً از طریق روش های تصویربرداری پزشکی بویژه سونوگرافی صورت می‌گیرد، سی‌تی اسکن یا ام‌آرآی نیز می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند. آزمایش خونی که در آن پادتن‌های ضد این عفونت را بررسی می‌کنند و همچنین بافت‌برداری نیز می‌توانند کمک کننده باشند.

کنترل و پیشگیری از این بیماری در جامعه از طریق درمان سگ‌ها با داروی پرازیکوانتل و واکسینه کردن گوسفندان با واکسن EG95 انجام می شود. درمان بیماری بسته به مرحله گزارش شده بیماری معمولاً شامل جراحی، درمان دارویی با داروی آلبندازول، درمان ترکیبی جراحی و دارویی و مشاهده و انتظار است.

کنترل و پیشگیری :

• رعایت بهداشت فردی و محیط
• ضد عفونی نمودن سبزیجات
• محصور نمودن مزارع کشت سبزیجات
• معدوم ساختن اندام های آلوده به کیست هنگام ذبح دام
• خوراندن داروهای ضد انگلی به سگهای شناسنامه دار و گله
• عدم تماس با سگ سانان
• درمان سگ های آلوده صاحبدار
• از بین بردن سگ های ولگرد
• کشتار دامها در کشتار گاهای بهداشتی
• کشتار دام ها در سنین پایینتر (ممانعت از بزرگ شدن کیست ها)
• دفع بهداشتی امعاء و احشاء آلوده
• عدم تغذیه سگ ها با مانده امعاء و احشای کشتارگاهی
• آموزش همگانی در مورد راه انتقال و انتشار بیماری